ชีวิต "สุพจน์ ด่านตระกูล"

นายสุพจน์ ด่านตระกูล เกิดเมื่อวันที่ 9 กันยายน 2466 ที่บ้านปลายคลอง หมู่ที่ 6 ตำบลเชียรเขา อำเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 ได้เข้าร่วมกับพวกต่อต้านญี่ปุ่น (เสรีไทย) และได้มีโอกาสรู้จักกับนายปรีดี พนมยงค์ หัวหน้าขบวนการเสรีไทย ภายหลังสงครามได้เข้าทำงานหนังสือพิมพ์และร่วมเคลื่อนไหวทางการเมือง จนถูกจับกุมในคดี 10 พฤศจิกายน 2495 จากความเคลื่อนไหวต่อต้านสงครามเกาหลี ที่รู้จักกันในนามของกบฏสันติภาพ โดยคราวนั้น ท่านผู้หญิงพูนศุข พนมยงค์ ภริยานายปรีดี รวมทั้งนักคิดนักเขียนนักหนังสือพิมพ์หลายคนถูกกวาดจับ ถูกศาลพิพากษาลงโทษจำคุก 20 ปี แต่ติดคุกอยู่ประมาณ 5 ปี ก็ได้รับนิรโทษกรรมในปีฉลองกึ่งพุทธกาล พ.ศ.2500

ออกจากคุกมาประกอบอาชีพหนังสือพิมพ์ แต่ก็ถูกจับกุมอีกครั้งหนึ่งในปี 2501 ในยุคของรัฐบาลเผด็จการจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ในข้อหากบฏภายในราชอาณาจักร และมีการกระทำอันเป็นคอมมิวนิสต์ ถูกศาลทหารกรุงเทพพิพากษาลงโทษจำคุก 3 ปี ในความผิดต่อความมั่นคงของรัฐ และยกฟ้องข้อหามีการกระทำอันเป็นคอมมิวนิสต์ จากนั้นได้อุทิศตนให้กับการเคลื่อนไหวทางสังคม และสนใจศึกษาค้นคว้า และเผยแพร่ประวัติศาสตร์การเมืองไทยยุคหลัง 24 มิถุนายน 2475 อย่างต่อเนื่องในนาม "สถาบันวิทยาศาสตร์สังคม"

- เป็นผู้อำนวยการสถาบันวิทยาศาสตร์สังคม
- นักเขียนรางวัลเสฐียรโกเศศ-นาคะประทีป
- เป็นนักเขียนที่ได้รับฉายาจากวงการสื่อมวลชนว่า องครักษ์พิทักษ์ปรีดี, ขุนพลผู้พิทักษ์การอภิวัฒน์ 2475

  มรณกรรม 12 กุมภาพันธ์ 2552 สิริอายุ 86 ปี

**********************************************
ภาพประกอบ : นิวสกายไทยแลนด์